Met een nieuw jaar komen vaak ook goede voornemens. Eén voornemen dat relatief veel mensen hebben, is om mee te doen aan Dry January. Dat wil zeggen dat je een maand lang helemaal geen alcohol drinkt. Zeker met de feestdagen is de consumptie vaak extra hoog en dat kan het helemaal geen kwaad om er even van af te kicken. Ook omdat alcohol natuurlijk helemaal niet goed is voor je. Maar voor veel mensen is het laten staan ervan en het doorkomen van Dry January een behoorlijke opgave die maar al te vaak faalt. Waarom is het nu eigenlijk zo moeilijk om een tijdje geen alcohol te drinken?
Diepgeworteld in onze cultuur
Alcohol is diepgeworteld in onze cultuur en wordt heel normaal gevonden. Sterker nog, niet drinken wordt vaak zelfs als raar of saai gezien. Zo kan er peer pressure ontstaan om te drinken terwijl je het eigenlijk niet van plan was tijdens sociale gelegenheden, variërend van zakelijke borrels en van bruiloften tot sportevenementen. Alcohol is immers overal aanwezig alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Het drinken van een glas champagne om iets te vieren of het halen van een biertje in de kroeg wordt gezien als normaal gedrag. Al vele honderden jaren als niet meer ‘genieten’ we als mensheid van alcohol en dat is er moeilijk meer uit te krijgen.
Psychisch afhankelijk geworden
Naast de normalisatie en de groepsdruk rondom alcohol, is het natuurlijk ook zo dat je er een bepaalde psychische afhankelijkheid bij opgebouwd hebt. We gebruiken alcohol immers maar al te vaak als middel om gemakkelijk te kunnen ontspannen, stress te verminderen of om met moeilijke emoties om te gaan. Zo kan een glas wijn na een lange dag een gewoonte worden, of een paar biertjes na het sporten. Het kan je helpen om even te ontsnappen aan de dagelijkse beslommeringen en zelfs om je wat minder geremd en dus vrijer te voelen. Zo wordt alcohol een psychologisch hulpmiddel waar je moeilijk afstand van kunt doen. Zonder moet je op zoek naar andere manieren om te ontspannen, wat niet altijd even gemakkelijk is. Toch is dat wel een waardevolle zoektocht.
Lichamelijke gewoonte
Niet alleen psychisch kun je afhankelijk worden van alcohol. Ook je lichaam kan eraan gewend raken als je het met regelmaat gebruikt. Alcohol zorgt immers voor de afgifte van dopamine in de hersenen, wat een gevoel van beloning en plezier geeft. Dit kan ervoor zorgen dat je gaat verlangen naar alcohol, en dat verlangen is het sterkst in situaties waarin je gewend bent te drinken. Als je het dan moet laten staan, kan het zo zijn dat je echt een gevecht met jezelf moet aangaan. Zelfs een matige drinker kan daardoor lichte ontwenningsverschijnselen ervaren. Dat kan leiden tot prikkelbaarheid, vermoeidheid en slecht slapen. Dat kan je motivatie ondermijnen om het stoppen door te zetten, maar dit is een fase die je moet doorstaan. Daarna wordt het, mede door gewenning, immers makkelijker om alcohol te laten staan.
Sociale gelegenheden voelen anders zonder ‘smeerolie’
De meeste mensen die alcohol consumeren, moeten toch erkennen dat het op sociaal gebied iets doet. Het maakt gesprekken makkelijker, vermindert sociale remmingen die je ervaart en zorgt meestal (maar niet altijd) voor een ontspannen sfeer. In feite zou je kunnen zeggen dat het een soort smeerolie is voor sociale gelegenheden. Dat betekent ook dat feestjes en andere sociale bijeenkomsten zonder alcohol zeker in het begin ongemakkelijk en minder aangenaam kunnen aanvoelen. Het is extra vervelend als anderen dan wél drinken, omdat je dan met je frisdrankje of watertje toch medelijden met jezelf gaat krijgen. Dit is misschien wel een van de moeilijkste factoren in het laten staan van alcohol. Tegelijkertijd kun je ook heel trots op jezelf zijn als het je wel lukt, want dat is een teken van wilskracht. Daar kun je misschien hernieuwd zelfvertrouwen uit putten dat zorgt dat je geen smeerolie nodig hebt om je zeker en op je gemak te voelen tijdens sociale gelegenheden.
FOMO: Fear of Missing Out
Hoewel het heel sterk en bewonderenswaardig is om zelf de regie te nemen in je leven en te besluiten om alcohol te laten staan, kan het verstandig zijn om samen met vrienden, familie of collega’s deel te nemen aan Dry January. Dat verkleint namelijk de kans dat je geconfronteerd wordt met anderen die wél drinken, of dat nu in jouw bijzijn of op Instagram-foto’s van een gezellig feestje of stapavondje is. FOMO, oftewel Fear of Missing Out, kan dan namelijk toeslaan en je doen twijfelen aan je keuze om niet te drinken, vooral als anderen lijken te genieten zonder consequenties. Jij hebt dan immers het gevoel dat je niet volledig meedoet en dat je minder plezier hebt. En dat kan behoorlijk lastig zijn om mee om te gaan.
De voordelen zijn vaak niet direct merkbaar
Natuurlijk zitten er allerlei voordelen aan het laten staan van alcohol door bijvoorbeeld deel te nemen aan Dry January. Het probleem is dat die vaak niet meteen merkbaar zijn. Sterker nog, in het begin kun je je juist slechter voelen omdat je bijvoorbeeld niet zo makkelijk meer in slaap komt en je stemming er door achteruit gaat. De echte voordelen van niet drinken – zoals een betere kwaliteit van slapen, meer energie en fitheid ervaren, niet met hoofdpijn wakker worden en een helderder hoofd hebben – merk je pas na een tijdje. Wat je wel meteen merkt, is dat je nooit hoeft te twijfelen of je nog wel in de auto moet stappen en waarschijnlijk ook geld bespaart.
Kortom, het wordt nog een uitdaging om Dry January vol te houden. Houd daarom vast aan de reden waarom je deze uitdaging aangaat, want een duidelijk doel helpt je om gemotiveerd te blijven. Het is ook een goed moment om de wereld van alcoholvrije alternatieven te verkennen, want die komen er steeds meer en zijn ook van steeds betere kwaliteit. Beloon jezelf ook door het geld dat je bespaart door niet te drinken te gebruiken om jezelf te trakteren op iets leuks. Ook dat kan je motiveren en de pijn verzachten. Wie weet inspireert Dry January je om ook na deze maand bewuster te blijven omgaan met alcohol!
