Waar komt de baard vandaan en wat betekent het? Lees het allemaal in dit stuk over de geschiedenis van de baard.
De baard
Een baard is de haargroei op de onderkaak van een man, maar de benaming wordt in bredere zin ook gebruikt voor de totale gezichtsbeharing om mond, kin en wangen.
Het is onbekend wanneer men begonnen is de gezichtsbeharing af te scheren, maar er zijn in elk geval afbeeldingen uit de tijd van de eerste Egyptische dynastieën overgebleven waarop al baardloze mannen te zien zijn. Aan het dragen van de baard of de vorm ervan is in de loop der geschiedenis vaak een min of meer belangrijke sociaal-culturele betekenis gegeven. Soms werd (en wordt) het afscheren van de baard door religieuze leiders als indruisend tegen het geloof bestempeld (of zelfs ‘heiligschennis’) en in dat verband is het ook begrijpelijk dat het afscheren van de baarden van een onderworpen vijand soms gebruikt werd om deze extra te vernederen. Bij de Romeinen werd scheren gezien als symbool van jeugdigheid en was er het belangwekkende ritueel van de depositio barbae; de eerste keer dat een jonge man geschoren werd.
Kaalscheren was gebruikelijk bij de Franken en andere Germanen in die periode. Zij schoren de overwonnen koning of prins, kaal en ontdeden hem van zijn baard, wat een schande en vernedering betekende. Het dragen van een baard is in verschillende culturen en perioden steeds weer anders gewaardeerd en door de betekenis die eraan werd toegekend was (en is) het veelal beslist geen kwestie van vrije keuze of en hoe men een baard draagt. In het Macedonisch tijdperk was de baard een symbool van wijsheid en het dragen voorbehouden aan filosofen en oude mannen. Ook in het Europa van de late middeleeuwen raakte het dragen van een baard in onbruik en waren het vooral rechtsgeleerden en oude mannen die nog baarden droegen. Toch wordt de baard ook vaak geassocieerd met mannelijkheid en kracht. Wie kent niet de spreekwoordelijke liedtekst “...al die willen te kaap’ren varen, moeten mannen met baarden zijn…”.