Denk je aan Schotland, dan denk je aan de ruige berglandschappen van de Highlands, het monster van Loch Ness, misschien ook aan de prachtige hoofdstad Edinburgh én natuurlijk aan Schotse single malt whisky. Er is een keur aan Schotse whisky distilleries (of whiskydistilleerderijen) die allemaal hun eigen karakter aan hun whisky’s geven. Maar toch is het mogelijk om ze te categoriseren, omdat Schotland een zestal regio’s kent waarbinnen de whisky’s vaak gemeenschappelijke kenmerken hebben. Ontdek dus de prachtige diversiteit van Schotse whisky!
Lowlands
De Schotse Lowlands, waar ook wel naar gerefereerd wordt als ‘the Gardens of Scotland’, bevinden zich in het zuiden van Schotland en zijn de thuishaven van de zachtere single malt whisky’s. Turf is hier veelal afwezig in de smaak en aroma van de verschillende whisky’s die hier gemaakt worden. Kenmerkend is vaak het karakter van topkwaliteit gerst en fruitige tonen. Er zijn nog maar drie distilleerderijen actief in de Lowlands: Glenkinchie, Bladnoch en Auchentoschan. Die laatste onderscheidt zich van andere Schotse whisky’s door gebruik te maken van drievoudige distillatie waar tweevoudig de standaard is.
Highlands
De Highlands is een regio die natuurlijk zeer tot de verbeelding spreekt. Het is een grote whiskyregio die op te delen valt in meerdere subregio’s. Het onstuimige noorden van de Highlands, gelegen tussen Inverness en Wick, is tevens het meest noordelijke punt van het vasteland van Schotland. De nabijheid tot de zee zorgt voor bij veel van deze whisky’s voor een ziltige smaak. Ook zijn deze malts vaak vol smaak. De westelijke hooglanden beslaan het gebied tussen Oban en Fort William. Het is een dun bezaaide regio waar momenteel alleen nog Ben Nevis en de welbekende Oban operationeel zijn. Beide produceren zachte en volle malts. Tot de centrale hooglanden wordt het gebied gerekend dat grenst aan de laaglanden van het zuiden en reikt tot en met het begin van de Hooglanden. Hier zijn de malts gevarieerder van karakter, waarbij ze vaak overeenkomsten vertonen met malts uit de naastgelegen regio. Bij een aantal Highland whisky’s is turf te herkennen in de smaak en het aroma.
Speyside
Wellicht is het je opgevallen dat we de oostelijke hooglanden overgeslagen hebben. Dat komt omdat deze een whiskyregio op zich vormen: Speyside. Deze regio, waar de meeste distilleerderijen per vierkante meter te vinden zijn, is vernoemd naar de rivier de Spey en bevind zich aan beide zijden hiervan. Het is een streek waar zachte whisky’s met een grassig, heideachtig karakter gemaakt worden en waar de turf vaak achterwege gelaten wordt. Ondanks het zachte karakter zijn de Speyside-malts vaak wel complex van smaak en verschillend van elkaar. Bekende Speyside whisky’s zijn Glenfiddich en The Singleton.
Islands
De regio Islands is de minst coherente whiskyregio van Schotland, en je zou kunnen zeggen dat het een beetje een vergaarbak is. Dat is ook niet onlogisch, want het gaat om distilleerderijen die afgezonderd van elkaar op verschillende eiland gesitueerd zijn. De kenmerken van deze whisky’s lopen dan ook flink uiteen, hoewel een zilte toon van zeelucht vaak wel te herkennen is. Verder variëren de malts van fruitig tot droog en peperachtig tot turfachtig. De Island-whisky’s zijn Tobermory (het island Mull), Talisker (het eiland Skye), Jura (het eiland Jura), Arran (het eiland Arran) en Highland Park en Scapa van de Orkney-eilanden.
Islay
Voor de echte hardcore liefhebber van geturfde Schotse single malt whisky is de regio Islay het walhalla. Islay is een eiland ten westen van het vasteland van Schotland. Hier wordt het zware werk geproduceerd. Lange tijd was turf de enige brandstof op Islay, en dat is dan ook het voornaamste kenmerk van de whisky’s uit deze regio geworden. Als de kurk van de fles gaat komt je turf en rook tegemoet, en in het geval van Ardbeg zelfs ook jodium. Naast deze zijn vooral Laphroaig en Lagavulin de zware jongens, gevolgd door wat lichtere maar nog steeds robuuste Bowmre en Coal Ila. Toch worden op Islay ook wat zachtere, fruitige whisky’s geproduceerd, namelijk Buhnahabhain en Bruichladdich.
Campbeltown
De kleinste whiskyregio van Schotland is Campbeltown. Deze beslaat niet meer dan de stad Campbeltown op het schiereiland Kintyre. In het verleden was dit met meer dan 20 distilleerderijen het centrum van de Schotse whiskyproductie. De enige overgebleven producten zijn nu Glen Scotia, Glengyle en Springbank. Herkenbaar voor de Campbeltown-whisky’s is rokerigheid zonder per se een nadrukkelijke aanwezigheid van turf, de zoetheid van gedroogd fruit en een hint van sherry door de vaten waarop ze gelegen hebben.
Enkel Ierse whiskey gewend? Lees hier over de verschillen met Schotse whisky!